Phòng khám chuyên khoa da li�u - Thạc s� bác s� Hu�nh Văn Quang

Bệnh ngoài da trong kỳ kinh nguyệt

BỆNH NGOÀI DA TRONG KY KINH NGUYỆT

Kinh nguyệt (KN) là đặc điểm sinh lý đặc biệt quan trọng trong cuộc sống của người phụ nữ, gắn liền gần suốt cuộc đời từ lúc trưởng thành đến khi mãn kinh. Các chu kỳ kinh nguyệt (CKKN) lập đi lập lại một cách đều đặn chứng tỏ một sức khỏe tốt và đảm bảo khả năng sinh sản của người phụ nữ. Mỗi CKKN được qui ước kéo dài từ ngày đầu của kỳ kinh này đến ngày đầu của kỳ kinh sau, thời gian này khoảng 25-32 ngày, trung bình 28 ngày. Hiện tượng hành kinh kéo dài khoảng 3-5 ngày, lượng máu mất trung bình khoảng 80ml.

Trong thời kỳ hành kinh, cơ thể phụ nữ có nhiều thay đổi như vùng sinh dục nữ sung huyết, dễ chảy máu. Máu hành kinh là môi trường sống thích hợp cho các loại vi khuẩn nên dễ viêm nhiễm nếu vệ sinh không tốt. Ngoài ra, môi trường tại chỗ lúc hành kinh ẩm ướt, việc dùng băng vệ sinh (BVS) không thích hợp, quần lót dày, thô ráp dễ gây dị ứng, ngứa và là điều kiện thuận lợi làm nấm da dễ phát triển.

Tùy theo cơ địa của mỗi người, cũng như các yếu tố ảnh hưởng khác (đã nêu trên), mà trong TKKN người phụ nữ có thể gặp một số triệu chứng sau đây:

1.Mề đay:

Mề đay xuất hiện theo CKKN, có thể do nguyên nhân nội tiết hoặc do dùng thuốc kháng viêm để giảm đau bụng, cũng có khi do dị ứng sản phẩm vệ sinh sử dụng trong kỳ kinh. Triệu chứng bệnh là những vết hồng ban, sẩn phù hình tròn hay bầu dục lan rộng dần và ngứa, sau khoảng vài giờ sẩn mờ dần, xẹp và biến mất. Sau đó xuất hiện trở lại.

2.Viêm da tiếp xúc:

Viêm da tiếp xúc còn gọi là chàm tiếp xúc, là bệnh lý gây ra do tiếp xúc trực tiếp với các tác nhân gây dị ứng. Ở vùng sinh dục, trong TKKN, viêm da tiếp xúc xảy ra có thể do những nguyên nhân như dùng BVS (dày hoặc thô nhám, chất liệu dễ gây kích ứng), bao cao su, màng tránh thai ở nữ, nước hoa… Có 2 loại viêm da tiếp xúc: 
- Viêm da dị ứng: Mang tính di truyền, chỉ xảy ra trên một số người có cơ địa đặc biệt, chỉ bộc phát khi tiếp xúc với các yếu tố dị ứng như quần lót, BVS, kem thoa, màng tránh thai, nước hoa.
- Viêm da kích thích: Tất cả mọi người đều có nguy cơ mắc phải, vì nó xảy ra do thay đổi tính chất sinh lý, sinh hóa của thượng bì mà không liên quan cơ chế miễn dịch. Tác nhân gây bệnh là các chất kích thích da như các dung môi hữu cơ, các hoạt chất tẩy rửa, những loại xà phòng mạnh, chất liệu bông, giấy thấm trong BVS… Khi da tổn thương, dù tiếp xúc với một chất kích thích yếu cũng gây ra viêm. Độ nặng của phản ứng viêm liên quan đến nồng độ chất kích thích và thời gian tiếp xúc.

Tác nhân gây bệnh: chất kích thích da (dung môi hữu cơ, hoạt chất tẩy rửa, các loại xà phòng mạnh, chất liệu bông, giấy thấm trong băng vệ sinh...). Khi da tổn thương, dù tiếp xúc với một chất kích thích yếu cũng gây ra viêm. Độ nặng nhẹ của viêm da liên quan đến nồng độ chất kích thích và thời gian tiếp xúc.

Triệu chứng của viêm da kích thích khởi phát chậm, khi lớp thượng bì tổn thương. Da khô, nứt, có hồng ban. Tiếp xúc lâu dài có thể gây chàm: hồng ban, mụn nước, mài, trợt, dày da, ngứa.

Chất kích thích mạnh có thể gây phản ứng viêm da cấp tính: hồng ban, trợt, chảy nước, rất ngứa.

3.Nấm da:

Thường gặp nhất là nấm bẹn, nấm mông. Tác nhân gây bệnh là nấm sợi tơ, dễ phát triển trong điều kiện môi trường nóng và ẩm. Triệu chứng là những tổn thương tạo thành một mảng có viền bờ rõ rệt, ngứa, có vảy, đám tổn thương có màu sẫm, đường kính vài cm, bờ mép có ranh giới rõ rệt và hơi gồ lên. Xuất hiện ở cả hai bên bẹn, lan lên xương mu, ra kẽ mông, xuống đùi, lên thắt lưng.
Trong TKKN, nhất là phụ nữ bị đái tháo đường, dùng kháng sinh cũng rất dễõ viêm âm hộ, âm đạo do nấm candida. Cảm giác ngứa, rát bỏng. Âm hộ đỏ, bóng, phủ chất nhầy trắng đục. Tiểu buốt, giao hợp đau.

4.Nấm bẹn, nấm mông

Tác nhân gây bệnh là nấm sợi tơ, dễ phát triển trong điều kiện môi trường nóng và ẩm.

Tổn thương thường tạo thành một mảng có viền bờ rõ rệt, có vảy, phần giữa có xu hướng lành, có mụn nhỏ lấm tấm ở bờ viền. Đám tổn thương có màu sẫm, đường kính vài cm, bờ mép có ranh giới rõ rệt và hơi gồ lên.

Tổn thương thường xuất hiện ở cả hai bên bẹn, lan lên xương mu, ra kẽ mông, xuống đùi, lên thắt lưng... gây ngứa.

5.Nấm Candida:

Ký sinh ở một số cơ quan tiêu hoá, hô hấp và trên da, nấm Candida khi gặp điều kiện thuận lợi sẽ trở thành tác nhân gây bệnh, đặc biệt loài Candida albicans.

Trong thời kỳ kinh nguyệt, nhất là phụ nữ bị tiểu đường đang dùng kháng sinh, dễ viêm âm hộ hoặc âm đạo do Candida.

Nấm Candida có thể gây ra các tổn thương như: Cảm giác ngứa, rát bỏng; âm hộ đỏ, bóng, phủ chất nhầy trắng đục. Tiểu buốt, giao hợp đau; âm đạo đỏ tươi, có chất nhầy màu kem, có huyết trắng lẫn mủ

6.Nhiễm trùng da:

- Do ngứa gây khó chịu nên cào gãi hoặc tiếp xúc với quần, băng vệ sinh thô ráp làm trầy xước da.

- Lớp thượng bì tổn thương gây nhiễm khuẩn.

- Vi khuẩn gây bệnh: vi trùng thường sinh mủ như Streptococci, Staphylococci, ...

- Triệu chứng: đau, rát. Da viêm đỏ vùng đùi, bẹn 2 bên.

- Có khi nặng thấy sưng, có mụn mủ làm khó đi lại.

7.Viêm nhiễm phụ khoa do vi trùng:

 Do tính chất dễ nhiễm trùng trong TKKN, phụ nữ có thể bị viêm sinh dục dưới, thường gặp nhất là viêm âm hộ do tạp khuẩn không đặc hiệu, các tác nhân gây bệnh đa dạng như Streptococci, Staphylococci, Escherichia, Diphteroid.. Triệu chứng viêm tại chỗ và huyết trắng khó nhận biết. Đôi khi có viêm âm đạo.

8.Herpes sinh dục:

do siêu vi, hay tái phát khi có điều kiện thuận lợi. Ở một số phụ nữ, kinh nguyệt là yếu tố khởi phát. Triệu chứng: vùng sinh dục xuất hiện một hay một nhóm mụn nước nhỏ, nhanh chóng vỡ thành vết loét sau 2-4 ngày.

• < Trước
• Tiếp tục >